Γράφει η Μάρω Παναγή
Φωτογραφίες: Χαρά Γερασιμοπούλου

«Οι γυναίκες του Παπαδιαμάντη», κάθε μία ξεχωριστά, έχει να αφηγηθεί τη δική της πονεμένη ιστορία. Ο σκηνοθέτης Πέτρος Ζούλιας ζωντανεύει στη σκηνή του Θεάτρου Χώρα τις ηρωίδες του μεγάλου Σκιαθίτη συγγραφέα σε ένα κείμενο-σύνθεση 16 διηγημάτων του.

Η ιδέα να χτιστεί ένα έργο πάνω στο γυναικείο τραύμα και τη δύναμη των ιδιαίτερων χαρακτήρων που έχει πλάσει ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στα διηγήματά του είναι εξαρχής κάτι ξεχωριστό.


Γυναίκες, μάνες, αδερφές, έγκυες και χήρες, νοικοκυρές, φτωχές, εργάτριες. Όλες τόσο διαφορετικές μα και συνάμα προερχόμενες από κοινά παρελθόντα, με παρόμοιους φόβους κι ελπίδες. Γύρω από το κύριο πρόσωπο του έργου, την Φραγκογιαννού, τη Φόνισσα δηλαδή, ξετυλίγεται το κουβάρι όλων αυτών των ιστοριών που έξυπνα συμπλέκονται μεταξύ τους και σκιαγραφούν την λαϊκή ελληνική κοινωνία της εποχής του.

Η Φόνισσα είναι ένα ευφυές έργο, όπου ευαισθησία και σκληρότητα αντιμάχονται διαρκώς. Πρόκειται για ένα ηθογράφημα της κοινωνίας όπου η γυναίκα καταπιέζεται, προκρίνεται και προορίζεται, αλλά και ψυχογράφημα της ίδιας που ακροβατεί ανάμεσα στην αγγελική της τρυφερότητα και την δαιμονική της μανία.


Η Φραγκογιαννού δεν θα μπορούσε να υπάρξει χωρίς τις άλλες γυναίκες. Ο χαρακτήρας της είναι δομημένος πάνω στη σκληρότητα της μάνας της, τη δύναμη και τα ένστικτα των άλλων γυναικών της τότε κοινωνίας. Οι κακουχίες, η απέραντη μοναξιά, το ανύπαρκτο καταφύγιο κατανόησης οδηγούν τις γυναίκες του Παπαδιαμάντη σε μια αποδοχή. Αποδέχονται τη ζωή όπως είναι. Την εξυμνούν ευχαριστώντας το θεό, την καταριούνται άλλοτε. Γι’ αυτές η Φόνισσα δεν είναι παρά η ζωή.

Ένα καστ γυναικείου φύλου είναι ιδιαίτερο εγχείρημα. Οι Νένα Μεντή, ΄Ερση Μαλικένζου, Ευγενία Δημητροπούλου, Χριστιάνα Ματζουράνη, Μαριάννα Τουντασάκη και Έφη Σακελλαρίου ζωντάνεψαν τις έξι ηρωίδες του Παπαδιαμάντη με αμεσότητα, ειλικρίνεια και προσωπική αγωνία και έδεσαν γλυκά τις ιστορίες τους. Χιουμοριστικές και δραματικές πινελιές δόθηκαν εκεί όπου τους άρμοζε ώστε να κρατηθεί μια ισορροπία, ενώ η δυσκολία των ηθοποιών να μεταπηδούν από τον έναν ρόλο στον άλλον ξεπεράστηκε φαινομενικά εύκολα και φυσικά…


Τις κατανοούμε τις γυναίκες αυτές, γι’ αυτό και τις συγχωρούμε ταυτόχρονα. Όσο αποτρόπαια και ανατριχιαστική είναι η πράξη του φόνου ειδικότερα παιδιών, μέσα από τη διήγηση της ίδιας της Φόνισσας φτάνουμε σε ένα συναίσθημα ελέους, συμπόνιας και λύπησης. Ίσως και τρομακτικής ταύτισης.

Τον δύσκολο αυτόν ρόλο έφερε εις πέρας η Νένα Μεντή ως Φραγκογιαννού. Με μια εξαιρετική ερμηνεία, πηγαία κι αληθινή έκφραση μεταμορφώθηκε σε ένα πάσχον πρόσωπο κι έναν παραμυθά. Ηρωίδα και αφηγήτρια ταυτόχρονα σαν να βρισκόταν σε έναν λυρικό χορό έπλεκε τη δική της ιστορία και από την αρτιότητα του δράματος ξεπηδούσε στο γνωστό χιουμοριστικό της γνώρισμα και αντίστροφα. Με εντυπωσιακή σωματική ενεργητικότητα και πρόσωπο άλλοτε σαν μανιασμένος διάολος κι άλλοτε σαν ο ίδιος ο θεός που διαθέτει το δικαίωμα της απόφασης.


Εξαιρετική, επίσης, είναι και η δουλειά του Πέτρου Ζούλια στη σύνθεση των κειμένων και τη σκηνοθεσία. Η ροή της παράστασης έδινε την εντύπωση πως πρόκειται για ένα αυτοτελές έργο, ενώ η σκηνοθεσία ήταν όπως της έπρεπε, λιτή, με παραδοσιακά στοιχεία και με επίκεντρο τις γυναίκες. Ο χώρος της σκηνής παρέμεινε γεμάτος διαρκώς, ενώ τα λίγα σκηνικά χρησιμοποιήθηκαν έξυπνα ώστε να αποδίδεται η τοποθεσία, αλλά και τα χρονιά πισωγυρίσματα που γίνονταν.


Διατηρώντας τους σκιαθίτικους ιδιωματισμούς του συγγραφέα, με τραγούδια δημοτικά, ψαλμωδίες, ήχους από καμπάνες, η αίσθηση του θρησκευτικού στοιχείου και της ελληνικής υπαίθρου κυριάρχησε. Ατμοσφαιρικοί φωτισμοί, λιτή σκηνογραφία και παραδοσιακές ενδυματολογικές επιλογές κράτησαν την αισθητική του Παπαδιαμάντη και μας μετέφεραν στην εποχή του.

Μια εποχή, βέβαια, που αν και μακρινή μοιάζει πολύ με το σήμερα. Η καταπίεση και η κάθε είδους φυλακή της γυναίκας συνεχίζει να υφίσταται απλώς με διαφορετική μορφή. Η παράσταση δεν αφηγείται, λοιπόν, μόνο μια παλαιωμένη ιστορία, αλλά κεντρίζει και αφυπνίζει τη γυναίκα του σήμερα.

 

———————————-


***Δείτε εδώ περισσότερες πληροφορίες από το δελτίο τύπου της παράστασης.

*** Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση υλικού γραπτού ή οπτικού, χωρίς την άδεια του Music Corner…

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Please enter your comment!
Please enter your name here